Leonardo da Vinci đạt được thành công không chỉ nhờ tài năng của bản thân mà còn nhờ phương pháp không ngừng quan sát và khám phá.
Leonardo da Vinci là một "thiên tài rất nhân văn", theo nghiên cứu của Walter Isaacson, giáo sư lịch sử tại Đại học Tulane và Giám đốc điều hành của Viện Aspen. Các họa sĩ và nhà sáng tạo lịch sử nổi tiếng không có trí tuệ vượt trội hoặc khả năng xử lý không thể tưởng tượng được như Newton hay Einstein.
Thiên tài của anh bắt nguồn từ trí tưởng tượng, sự tò mò mãnh liệt và khả năng quan sát tích cực. Chính kết quả của ý chí và sự chăm chỉ đã khiến anh trở thành một hình mẫu truyền cảm hứng hơn cho công chúng. Cho đến nay, hơn 7.000 trang ghi chép của Leonardo vẫn còn tồn tại. Nhiều bằng chứng cho thấy anh không phải là ngoại lệ hoàn hảo như mọi người nghĩ.
Anh cũng mắc lỗi khi học số học. Mặc dù yêu thích hình học nhưng ông không thể làm việc với các phương trình đủ nhanh để giải mã các quy luật tự nhiên. Ông để lại nhiều dự án nghệ thuật còn dang dở và nhiều trang ý tưởng chưa từng được công bố. Từ những cỗ máy biết bay không bao giờ cất cánh cho đến những chiếc xe tăng không thể lăn, chỉ riêng trí tưởng tượng của Leonardo da Vinci đã tạo ra rất nhiều thiết kế. Nhưng khả năng làm mờ ranh giới giữa thực tế và tưởng tượng cũng là chìa khóa tạo nên thiên tài sáng tạo của Leonardo.
“Chúng ta có lẽ không bao giờ bì kịp tài năng của Leonardo, nhưng chúng ta có thể nuôi dưỡng trong bản thân mình và con cái những kỹ năng ông ấy từng sử dụng phát huy trí công dụng của trí tưởng tượng", Isaacson lập luận.
Theo giáo sư lịch sử người Mỹ, phẩm chất nổi trội nhất ở danh họa thời kỳ Phục Hưng châu Âu chính là óc tò mò. Ông muốn tìm hiểu về mọi thứ với tất cả niềm đam mê, đôi khi gần như ám ảnh.
Trong những ghi chép cá nhân, nhà phát minh người Italy liệt kê hàng trăm chủ đề ông muốn tìm tòi, từ những điều vĩ mô đến bình thường. Ông tự đặt cho mình nhiệm vụ tìm kiếm lời giải thích về nhau thai của bê, hàm cá sấu, đến cơ mặt người hay hào quang của vầng trăng.
“Vì sao cá trong nước lại bơi nhanh hơn chim trên trời, trong khi đúng ra phải ngược lại vì nước nặng hơn và đặc hơn khí" hay "Hãy mô tả lưỡi của chim gõ kiến". Những thắc mắc được Leonardo da Vinci ghi lại trong sổ tay hoàn toàn ngẫu nhiên, không nhằm phục vụ cho một công trình nghệ thuật nào mà ông được yêu cầu.
Thời kỳ Phục Hưng đã sản sinh ra nhiều bộ não uyên bác với tri thức trải rộng nhiều lĩnh vực. Chỉ Leonardo da Vinci mới tạo ra bức tranh "Mona Lisa" và một bản vẽ giải phẫu cực kỳ chính xác. Ông đã vạch ra sự điều tiết của các dòng sông và cấu tạo của các nhạc cụ, cũng như sự phản xạ ánh sáng từ Trái đất đến Mặt trăng. Ông đã sử dụng các hóa thạch để bác bỏ trận lụt trong Kinh thánh và viết lại huyền thoại tương tự trong nhà thờ.
Sự tò mò vô biên của Leonardo được hỗ trợ rất nhiều bởi hai công cụ khác. Đó là khả năng quan sát chi tiết và không ngừng sử dụng trí tưởng tượng của bạn.
Nhờ con mắt tinh tường, nghệ sĩ người Ý thường phát hiện ra những chi tiết trong cuộc sống mà hầu hết mọi người không để ý tới. Trong ghi chú cá nhân của mình, Leonardo đã mô tả một phương pháp đơn giản để quan sát kỹ lưỡng từng cảnh. Đó là về việc quan sát từng chi tiết riêng lẻ. Ông so sánh việc quan sát với việc đọc một cuốn sách. Một người không thể “nhìn thấy” bất cứ thứ gì bằng cách nhìn vào toàn bộ trang sách mà phải tra cứu từng chữ.
"Nếu bạn muốn hiểu thấu sự vật, hãy bắt đầu với từng chi tiết của chúng và đừng nhảy sang bước thứ hai khi bước đầu tiên chưa khắc sâu vào tâm trí", ông viết.
Leonardo hiểu rằng quan sát thấu đáo đòi hỏi không chỉ kỷ luật, chú tâm nhìn mà cả sự kiên nhẫn phân tích những quy luật mà mình thấy được.
Khi vẽ bức họa "Bữa tiệc ly" về lần cuối cùng Chúa Jesus ngồi ăn với các môn đồ, Leonardo có lúc nhìn chằm chằm vào sáng tác dang dở của mình hàng tiếng đồng hồ rồi, chỉ để vẽ thêm một nét nhỏ rồi gác cọ bước đi. Ông nói với công tước thành Milan, Francesco Sforza, rằng sự sáng tạo của mình cần thời gian và kiên nhẫn.
Khác với tâm lý trì hoãn thông thường, sự trì hoãn ở Leonardo thực chất là một phần lao động. Ông vẫn thu thập mọi thông tin, ý tưởng và tìm cách xử lý để chúng thành hình. Ông hiểu rằng những quan sát chuyên nghiệp đòi hỏi phải ghi chép cẩn thận.
Sau khi trở lại làm nhiệm vụ ở Milan vào những năm 1480, ông bắt đầu ghi lại mọi ý tưởng và quan sát nhỏ mỗi ngày. Gần 5.000 năm sau, những chiếc lá do Leonardo da Vinci để lại vẫn tiếp tục truyền cảm hứng cho các nhà nghiên cứu. Sự tò mò của anh ấy giống như của một đứa trẻ, và anh ấy không bị ràng buộc bởi ranh giới lĩnh vực của mình. Tâm trí anh liên tục bị giằng xé giữa nghệ thuật và khoa học, giữa máy móc và con người. Đối với Leonardo da Vinci, nghệ thuật là khoa học và khoa học cũng là nghệ thuật. Anh sẵn sàng xóa bỏ ranh giới giữa hai cõi này.
"Nếu chúng ta cũng bắt đầu thói quen đó ngay lúc này, trong 50 năm nữa, chính những quyển sổ ghi chép của chúng ta có lẽ sẽ gây bất ngờ và truyền cảm hứng cho con cháu, khi những dòng tweet và bài viết Facebook đã rơi vào quên lãng", Isaacson viết.
Trong thế giới ngày nay, sinh viên, nhà khoa học, công nhân và những người khác ngày càng được khuyến khích chuyên môn hóa. Mọi người bị ám ảnh bởi công nghệ và kỹ thuật, tin rằng chỉ những người có thể lập trình và sáng tạo mới có thể kiếm được việc làm.
Trong thế giới ngày nay, sinh viên, nhà khoa học và công nhân ngày càng được khuyến khích chuyên môn hóa. Mọi người bị ám ảnh bởi công nghệ và kỹ thuật, tin rằng chỉ những người có thể lập trình và sáng tạo mới có thể kiếm được việc làm.
Tuy nhiên, theo nhà sử học Isaacson, những người sáng tạo hiện đại giống Leonardo hơn là những người mẫu hiện tại. Họ không phân biệt rõ ràng giữa vẻ đẹp nghệ thuật và vẻ đẹp khoa học. Bài học lớn nhất từ họa sĩ, nhà phát minh và nhà hoạt động xã hội nổi tiếng Leonardo da Vinci là nếu muốn phát triển khả năng sáng tạo của mình, bạn không nên hướng tới một công việc tốt hơn mà là một cuộc sống thú vị hơn.
Nguồn: vnexpress.net
