Niềm tin của Nelson Mandela rằng giáo dục có sức mạnh thay đổi thế giới đã truyền cảm hứng cho nhiều thế hệ và tạo ra sự khác biệt không chỉ ở Nam Phi mà trên khắp lục địa.
"Giáo dục là vũ khí mạnh nhất để chúng ta thay đổi thế giới".
Đây là một trong những câu nói nổi tiếng nhất của Nelson Mandela, tổng thống da đen đầu tiên của Nam Phi và là anh hùng chống chủ nghĩa phân biệt chủng tộc. Niềm tin của Nelson Mandela vào sức mạnh của giáo dục đã lớn lên từ thời thơ ấu và sự nghiệp ủng hộ quyền bình đẳng cho người da màu ở đất nước ông.
Trong cuốn hồi ký “The Long Walk to Freedom” xuất bản năm 1994, ông Mandela nói rằng ngay từ khi còn nhỏ ông đã được dạy tiếng Anh kiểu phương Tây tại một trường giáo sĩ. Ông tin rằng người Nam Phi da đen kìm nén sự tức giận của mình do cảm thấy bất công, dẫn đến các cuộc biểu tình xã hội.
"Thứ kìm hãm dân tộc tôi không phải là thiếu năng lực, mà là thiếu cơ hội. Chúng tôi được dạy rằng chỉ có người Anh mới giỏi nhất", ông viết.
Mandela không ngừng học tập trong suốt cuộc đời mình, kể cả 25 năm bị chính quyền phân biệt chủng tộc bỏ tù. Đối với anh, học tập là một lối thoát. Trong khi chờ xét xử, Mandela vẫn tiếp tục phấn đấu hoàn thành luận án luật của mình, dù án tử hình đang rình rập trước mắt ông.
Các nhà cách mạng Nam Phi không chỉ tự giáo dục bản thân mà còn khuyến khích các bạn tù của mình học tập. "Khi đêm xuống, phòng giam của chúng tôi giống như phòng tự học hơn nhà tù. Đảo Robben được gọi là 'trường đại học' vì ở đó chúng tôi dạy cho nhau", ông viết trong hồi ký của mình.
Mandela nhận thức rõ rằng khuôn khổ giáo dục chính quy có những hạn chế nhất định. Dù có bằng cử nhân và bằng luật nhưng anh hiểu rằng bằng cấp không phải là tấm vé dẫn đến thành công hay trí tuệ. Cố lãnh đạo Nam Phi luôn khiêm tốn nói rằng ai đó không được giáo dục hoặc đào tạo bài bản có thể “giỏi hơn tôi ở bất kỳ lĩnh vực kiến thức nào”.
Sự khiêm tốn này phần nào ảnh hưởng đến tư duy chính trị và quan niệm của Mandela về đất nước. Ông chỉ ra rằng một người “có học thức” không nhất thiết phải biết đọc biết viết mà phải có bằng cử nhân.
Cố lãnh đạo Nam Phi nói: “Một người không biết chữ vẫn có thể là một cử tri 'có giáo dục' hơn một số người có bằng cấp cao”.
Ngoài việc nhấn mạnh đến việc rèn luyện trí óc, Nelson Mandela còn nhấn mạnh tầm quan trọng của thể chất trong việc duy trì một tinh thần khỏe mạnh. Ông từng nói rằng tập thể dục giúp bạn xoa dịu tâm trạng, giúp bạn làm việc hiệu quả hơn và giúp bạn suy nghĩ rõ ràng nhất.
Giáo dục trở thành một trong những nguyên tắc thường xuyên trong cuộc sống của các nhà cách mạng Nam Phi. Anh nhận ra rằng chạy bộ đã dạy anh tầm quan trọng của sự chăm chỉ và kỷ luật để đạt được mục tiêu của mình. Trong môn chạy cự ly, luyện tập là yếu tố thành công quan trọng hơn tài năng thiên bẩm. Bản thân anh cũng học được rằng những nhược điểm của tài năng có thể được bù đắp bằng sự chăm chỉ và kỷ luật.
"Tôi vận dụng điều đó vào mọi việc làm. Từ thời đi học, tôi đã thấy nhiều người trẻ có năng lực thiên phú tuyệt vời, nhưng không đủ ý thức kỷ luật và sự kiên nhẫn để phát huy món quà mà họ được ban tặng", Mandela từng viết.
Ngoài triết lý giảng dạy của mình, cựu tổng thống Nam Phi còn để lại một di sản lớn về giáo dục Nam Phi trong các tổ chức và quỹ phát triển. Ông thành lập Viện Giáo dục và Phát triển Nông thôn Mandela với mục đích phổ cập giáo dục cho trẻ em ở các vùng nông thôn nghèo, nơi cơ sở hạ tầng không được đảm bảo. Viện làm việc với cộng đồng địa phương để cải tạo trường học và đào tạo giáo viên.
Sau khi hoàn thành nhiệm kỳ năm 1999, ông thành lập Quỹ Nelson Mandela và phát động chương trình “Trường học cho Châu Phi” phối hợp với Quỹ Nhi đồng Liên hợp quốc (UNICEF) để hỗ trợ các hoạt động giáo dục ở 13 quốc gia. Kể từ khi bắt đầu vào năm 2005, dự án đã giúp nâng cao chất lượng giáo dục cho hơn 30 triệu trẻ em châu Phi.
“Giáo dục chính như một động cơ vĩ đại trong quá trình phát triển cá nhân. Nhờ giáo dục, con gái một người nông dân có thể trở thành bác sĩ, con trai một người thợ mỏ có thể trở thành chủ nhân chính khu mỏ đó, và con cái những người nông dân có thể trở thành tổng thống một quốc gia vĩ đại. Cách chúng ta tạo ra thành quả từ những gì mình có, chứ không phải những thứ được ban phát, mới khẳng định được sự đặc biệt giữa một người với phần còn lại", ông viết trong hồi ký.
Nguồn: vnexpress.net
